Tiếp xúc với tự nhiên là điều quan trọng cho sự phát triển hài hòa của trẻ. Chúng ta hãy cho trẻ ra ngoài thường xuyên và giải đáp những thắc mắc để trẻ hiểu thế giới và quan sát tự nhiên tốt hơn. Càng hiểu biết rõ về tự nhiên thì trẻ càng tôn trọng tự nhiên hơn.
Việc giúp trẻ có thể cảm nhận, nhận biết và sống chan hòa với thiên nhiên là điều vô cùng cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Vậy làm thế nào để trẻ có thể tiếp cận một cách tự nhiên mà không có cảm giác bị ràng buộc, tham khảo một số gợi ý mà phương pháp Montessori mang đến trong bài viết hôm nay để nắm rõ hơn bố mẹ nhé.
Mục lục
Trẻ em và thế giới tự nhiên
Maria Montessori nhấn mạnh đến tầm quan trọng trong việc giúp trẻ hiểu thế giới tự nhiên. Bà phân thành năm giai đoạn phát triển, từ thấp đến cao:
Quan sát và khám phá
Trẻ hai tuổi thường quan sát những con vật nhỏ bé, bứt nhành hoa và quan tâm đến phản ứng của các con vật khi trẻ chạm vào. Việc đơn giản bạn cần làm là khuyến khích phát triển các mối quan tâm của trẻ.
Chăm sóc và trách nhiệm
Trẻ nhận thấy rằng động vật và cây cối trong nhà phụ thuộc vào chúng ta. Trẻ sẽ muốn tham gia chăm sóc chúng. Hãy để trẻ được làm và giao cho trẻ một vài nhiệm vụ nhỏ (nuôi mèo, tưới cây).
Vận hành và dự đoán
Dần dần trẻ sẽ hiểu được sự vận hành của thế giới tự nhiên và học cách dự đoán. Bây giờ, trẻ có thể kiên nhẫn chờ đợi cây hành bắt đầu mọc vào cuối mùa đông. Hãy động viên trẻ tìm hiểu những quá trình mới và đưa ra những dự đoán mới.
Tự lập
Trẻ đã có sự hiểu biết tương đối về tự nhiên, trẻ đã lớn, có thể cảm thấy yêu và tôn trọng tự nhiên. Bạn có thể giải thích cho trẻ sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các sinh vật sống và các khái niệm như chuỗi thức ăn hay sự sống phụ thuộc vào nước và oxy có trên Trái Đất.
Trồng trọt và chế ngự
Rốt cuộc, trẻ nhận thấy rằng con người có khả năng trồng trọt và chế ngự thiên nhiên để đáp ứng nhu cầu của chính mình. Bạn có thể giải thích với trẻ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và các loài, nhấn mạnh rằng tự nhiên có thể dễ dàng bị hủy hoại.
Ở mỗi giai đoạn, Maria Montessori cho rằng: Điều hết sức quan trọng là người lớn phải bồi đắp cho trẻ thái độ sống chan hòa với thiên nhiên, cho ngày hôm nay và cho các thế hệ mai sau.
>>> Có thể bạn cần: Những điều kỳ thú về thế giới thực vật qua phương pháp Montessori.
Chu kỳ của tự nhiên
Trước khi nghiên cứu kỹ về thực vật học, trẻ phải có trải nghiệm về chu kỳ của tự nhiên. Trẻ sẽ hiểu rằng cây lớn lên cần có nước, dinh dưỡng, ánh sáng và trải qua nhiều giai đoạn phát triển. Để làm được điều đó, cần tạo cho trẻ cơ hội tham gia vào chu kỳ của tự nhiên trong suốt cả năm.
Trong nhà
Chúng ta tạo cơ hội cho trẻ tưới nước cho nhiều loài cây (cây xanh, cây hoa, cây xương rồng, rêu,…), dạy trẻ biết cách sờ vào đất để xem đất có khô không và trẻ có thể dùng miếng bông ẩm để lau lá. Hãy bày cho trẻ cách gieo hạt trong những chậu nhỏ, chăm sóc và quan sát sự nảy mầm và đâm chồi.
Ở bên ngoài
Cuối mùa đông, bạn hãy dắt trẻ ra ngoài vườn chơi. Mùa xuân, hãy cùng trẻ trồng cây hoặc tưới cây và nhổ cỏ. Khi hoa nở, trẻ có thể chọn một vài bông hoa còn đang chúm chím, dùng kéo cắt rồi cắm vào bình. Tiếp theo, trẻ phải chăm sóc lọ hoa đó thông qua việc thay nước và tỉa lại cành. Vào mùa hè, trẻ có thể hái quả chín hay hái rau, nhổ củ,… Vào mùa thu, trẻ quét lá rơi trong vườn và tham gia thu lượm hạt dẻ và nấm. Tất cả các hoạt động thực hành này sẽ kết nối trẻ với thiên nhiên bốn mùa. Trẻ biết làm vườn là điều rất quan trọng, ngay cả ở thành phố cũng có thể tìm được những khu vườn chung như các công viên chẳng hạn.
Bàn quan sát tự nhiên
Với những gì trẻ thu lượm được từ những chuyến đi dạo và những gì bạn mang đến cho trẻ (quả thông, lông vũ, tổ chim, đá, lá cây, rêu,…), bạn hãy làm một chiếc bàn quan sát tự nhiên để trưng bày các mẫu vật này. Điều đó sẽ khích lệ trẻ quan tâm đến tự nhiên và quan sát tự nhiên một cách chân thực hơn. Bạn nên chú ý không để quá nhiều thứ lên bàn, thường xuyên thay đồ trưng bày và xây dựng theo đề tài đã trao đổi với trẻ (lá cây, đá,…). Bạn có thể đặt trên bàn chiếc kính lúp để trẻ quan sát chi tiết từng thành tố. Cũng để lên đó vài phiếu đọc để trẻ có thể dán nhãn lên các mẫu vật giống như một nhà khoa học nhí.
Chúng ta cũng nên giải thích cho trẻ rằng, không phải lần nào ra ngoài chúng ta cũng có thể mang mẫu vật về, rằng chúng ta chỉ có thể quan sát, trao đổi về thời tiết, về các mùa, về những gì chúng ta nghe thấy. Đó là cách chúng ta quan tâm đến thiên nhiên. Tuy điều này có vẻ hơi khó hiểu đối với trẻ, nhưng riêng việc bàn về chủ đề đó đã là quan trọng rồi.
“Trích tủ sách ươm mầm – Học Montessori để dạy trẻ theo phương pháp Montessori.”
