Bạn cần làm gì khi trẻ giận dữ?

Sự bướng bỉnh và giận dữ (thuật ngữ tiếng Anh gọi là Tantrum) là diễn ra khá thông thường ở trẻ nhỏ. Đôi lúc điều này đi đến quá đà với những biểu hiện khá mãnh liệt như: nằm lăn lộn xuống đất, khóc và hét lớn, bứt tóc bứt tai, dậm chân và đá đồ đạc, thậm chí đánh cả cha mẹ của bé.

Những cơn giận dữ có thể bắt đầu sớm nhất là 12 tháng và tiếp tục sau 3 hoặc 4 tuổi – mặc dù chúng xảy ra phổ biến nhất trong năm thứ hai hoặc thứ ba của trẻ.

Lời khuyên dành cho cha mẹ: Cách đối phó với cơn thịnh nộ

Tại sao tantrum của trẻ đi quá đà? Làm sao để sự quá đà này chấm dứt? và Trẻ trở nên ngoan hơn.

Chúng ta nên hiểu tantrum diễn ra như thế nào?

GS. Potegal M., ĐH Minnesota, Mỹ đã đưa ra 5 cấp độ của Tantrum sẽ đi qua:

CẤP ĐỘ 1: GIẬN DỮ: Điều này cha mẹ có thể nhận ra thông qua tiếng hét, la rất lớn hoặc trút cơn giận dữ vào vật thể/bản thân/người khác. Tuy nhiên, thời gian nó diễn ra khá ngắn và chỉ dài khi có ai đó tác động vào cảm xúc này.

CẤP ĐỘ 2: GIẬN DỮ VÀ BUỒN BÃ: Bắt đầu bằng sự mếu máo và khóc, giãy giụa giảm dần. Thời gian diễn ra khá dài, chiếm 40% tổng thời gian tantrum.

CẤP ĐỘ 3: ĐỪNG CHẠM TÔI. Bắt đầu những biểu hiện giẫy nẩy lên khi bạn cố chạm vào bé hoặc dỗ dành bé. Thời gian diễn ra khá ngắn, chiếm 10% tổng thời gian tantrum.

CẤP ĐỘ 4: “TÔI CẦN CÁI ÔM” bắt đầu với biểu hiện trẻ giảm đi những thái quá, nhìn ngó xung quanh, cơn khóc có thể vẫn còn, nhưng chịu khó nín khóc khi nghe ai đó nói đến bé. Thời gian này cũng khá ngắn, chỉ tầm 10%.

CẤP ĐỘ 5: HẾT GIẬN. Não trẻ nhỏ khó có thể mang cơn giận dữ hơn 1 tiếng đồng hồ vì trẻ luôn trong trạng thái học hỏi cảm xúc. Bạn sẽ thấy trẻ quên và chơi lại món đồ đó hoặc bạn đó bình thường.

Mẹo hàng đầu để chế ngự cơn giận dữ của trẻ mới biết đi

QUY LUẬT TANTRUM

Bất cứ tác động nào lên cấp độ 1, 2 và 3 đều dẫn đến sự kéo dài cấp độ 2 ở lần tantrum khác.

Bất cứ tác động nào lên cấp độ 2 (VD dụ dỗ, đánh lừa,mua đồ chơi) để bé quên và chuyển sang cấp độ 5 thì tantrum lần sau sẽ mãnh liệt hơn và bạn phải dụ dỗ nhiều hơn.

Tác động tốt nhất: Hãy để bé tự trải qua cấp độ 1,2, 3 trong an toàn và điều này sẽ làm bé trưởng thành hơn trong cảm xúc, hãy tác động vào cấp độ 4 để bé tự nhiên trải qua cấp độ 5 là được khuyên.

Những cách làm chưa đúng của cha mẹ

Sai lầm thứ 1:
Khi trẻ tantrum cấp độ 1 hoặc 2, cha mẹ lo lắng và dụ dỗ bé bằng đồ chơi để bé quên cơn giận dữ. Biểu hiện bất thường ở đây là bé chuyển gấp gáp cảm xúc qua cấp 3 đến cấp 5, mà không qua cấp 4. Trẻ không bao giờ biết cảm xúc được yêu thương, mà trẻ sẽ hiểu cứ tantrum hét lớn (cấp độ 1) hoặc khóc ăn vạ (cấp độ 2) thì sẽ được ba mẹ chiều ý. Do đó, lần tantrum khác bé sẽ vẫn luôn nằm ở cấp độ 1 hoặc 2.

Sai lầm thứ 2:
Khi trẻ vừa tantrum cấp độ 1 hoặc 2, bạn hét/la lớn/đánh bé, như kiểu “im ngay/nín ngay”. Điều này sẽ làm cấp độ 2 kéo dài, không thể dứt và nếu kết thúc bằng đòn roi thì bé sẽ chỉ mãi dừng ở cấp độ này cho lần sau.

Hãy kết thúc bằng sự tha thứ và cái ôm âu yếm khi cơn giận dữ của trẻ qua đi.

Điều gì bạn cần làm khi xảy ra Tantrum và làm sao cho bé ngoan hơn?

Tantrum là 1 giai đoạn hầu như các bé đều có thể trải qua, gồm 5 cấp độ. Trong đó, cấp độ 1,2,3 là những cấp độ mà chúng tôi gọi là “tránh tác động” vì đây là một trạng thái mà bé trải qua, suy nghĩ và tự điều chỉnh cảm xúc của bé. Mọi tác động vào giai đoạn này đều làm bé giữ cấp độ đó quá lâu. Cấp độ thứ 4 là thời điểm tốt nhất để bạn cho lời khuyên, răng dạy và yêu thương.

NHỮNG BƯỚC BẠN ĐƯỢC KHUYÊN:

  1. Hãy cắt ngay nguồn năng lượng gây ra tantrum, đừng lo lắng khi tantrum quá đà ở cấp độ 1,2 và 3. Bạn chỉ đơn thuần im lặng, và cất những món đồ/giải quyết tình huống gây ra sự tantrum cho bé.
  2. Bạn phải đủ cứng rắn và kiên nghị trong suốt thời gian tantrum diễn ra ở cấp độ 1,2 và 3.
  3. Bạn được khuyên là không dùng đồ chơi hay dụ dỗ bé vì làm vậy bé sẽ không học được cách chấp nhận và thay đổi trong cảm xúc.
  4. Khi bé ở cấp độ 4, bạn có thể nói chuyện và đừng ngại cho bé cái ôm và tha thứ.

Bottom line:
Trẻ con có tantrum là bình thường, vì trẻ sẽ cần trải qua nó như cách tôi luyện bản thân. Nhưng, cách cha mẹ ứng xử và xử lý tantrum cần đúng thời điểm, kiên nhẫn và đủ nghiêm nghị. Tantrum sẽ qua đi nhưng sẽ mang lại những bài học lớn về cách sống và điều chỉnh hành vi tốt hơn cho bé.
Notes:
Green, J. A., Whitney, P. G., & Potegal, M. (2011). Screaming, Yelling, Whining and Crying: Categorical and intensity differences in Vocal Expressions of Anger and Sadness in Children’s Tantrums. Emotion (Washington, D.C.), 11(5), 1124–1133.

Bác sĩ Anh Nguyễn
Bệnh viện Hoàng gia Worcester, Anh

Đăng ký
Nhận thông báo cho
guest

0 Góp ý
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận

Tư vấn nuôi dạy trẻ hàng ngày!

    Tham gia Cộng đồng Cha Mẹ:

    Follow Us